“Boşanamıyoruz” Modernleşme Sürecinde Osmanlı Kadınlarının Adalet Arayışları

Bu çalışma modernleşme sürecinde Osmanlı’da yeni bir aile hukukuna ihtiyaç duyulduğu savıyla hareket ediyor ve bunun çeşitli nedenleri olduğunu ileri sürüyor. Ancak baştan söylemekte fayda bulunmaktadır ki, çeşitli
araştırmacılar tarafından siyasi, sosyal, kültürel, ekonomik gibi çeşitli etkenlerle Aile Hukuku Kararnamesi’nin ilan edildiği daha önce ifade edildi. Böyle olmakla beraber bu çalışmanın hareket ve odak noktasının zaten Kararname olmadığının bilinmesinde fayda var. Çalışmanın merak konusu Kararname değil, modernleşme sürecinde Osmanlı toplumunda aile hukukunun nasıl işlediği, yeni bir aile hukukuna duyulan ihtiyaçtır. Çünkü Kararname’nin daha
ziyade hukukçular tarafından çalışılmasından kaynaklansa gerek ki, Kararname önce- sinde aile hukukunun nasıl
işlediği, modernleşmenin aile hukukuna etkileri hakkında bilgi ve konuyla ilgili tarih literatürü, kadın bakışı zayıf kalmış görünmektedir.
Bu nedenle daha önce yapılan çalışmalardan, bu çalışmanın cevap aradığı soruların yanıtlarına ulaşılması pek
mümkün olmadı. Bunun yanında her ne kadar Kararname’nin yukarıda sayılan çeşitli nedenlerle hazırlandığı daha önce ifade edilmiş ise de bir şeyin neden olduğunu bilmek ile nasıl olduğunu anlamak birbirinden farklıdır. İşte bu çalışma bunu yapmak ve yakın dönem tarihini hep aynı çizgide okumak zorunda bırakmamak için yukarıdaki “nasıl” sorusuna yanıt arıyor. Bütün bunlar aynı zamanda Kararname’nin neden çıkarıldığının da hikayesini oluşturuyor.