Türkçede -(X/A)R Geniş Zaman Biçim Birimi: Eski Türkçeden Türkiye Türkçesine Anlam ve İşlev Alanları

Dil, insan düşüncesinin ve iletişiminin temel taşıdır. Türkçe gibi köklü bir dilin zaman kavramını ifade ediş biçimleri, dilimizin yapı ve anlam zenginliklerini anlamamıza imkân sağlar. Elinizdeki bu çalışma, Türkçede -(X/A)r biçim birimiyle çekimlenen geniş zamanın Oğuz Grubu Tarihi Türk lehçelerindeki anlam ve işlevlerini incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada, Oğuz Grubu lehçelerinin temelini oluşturan Orhun Türkçesi, Eski Uygur Türkçesi ve Harezm Türkçesi dönemlerine de yer verilmiş, bu dönemlerle birlikte Oğuz Grubu lehçelerinden Eski Anadolu Türkçesi, Osmanlı Türkçesi ve Türkiye Türkçesi yazılı metinlerindeki geniş zaman kullanımları belirlenerek işlev ve anlamlarına göre tasnif edilmiştir. Bu bağlamda, geniş zamanın kılınış-görünüş kavramlarıyla ilişkisi, kiplik kategorileri içindeki yeri ve bağlama bağlı olarak kazandığı anlam boyutları ele alınmıştır. Bu çerçevede, geniş zamanın gramatikal özelliklerinin dil kullanım düzeyinde nasıl şekillendiği ve çeşitlendiği ortaya konmaya çalışılmıştır.